در مطلب پیشین گفته شد که سیاست، ثروت، قدرت و عواملی ازاین‌دست را شاید بتوان از علل فاصله گرفتن واقعیت مضامین و موضوعات تصاویر از اصلشان دانست، دستکاری و تغییر در عکس در جهت رعایت اصول مذهبی و یا اهداف سیاسی شاید قدمتی هم‌پایه خود تاریخ عکاسی داشته باشد.
ازآنجایی‌که عکاسی در ابتدای پیدایشش، صنعتی گران و فقط در اختیار سیاستمداران، اشراف و ثروتمندان بود، بسیاری از آن‌ها برای بهتر جلوه دادن خود، عکس‌ها را دستکاری می‌کردند.
|
عکس لینکلن (چپ) ترکیبی از صورت او با بدن جان کالون (راست) است
|
شاید یکی از نخستین کسانی که از دستکاری عکس برای بهتر جلوه دادن تصویر خود استفاده کرده، آبراهام لینکلن، رئیس‌جمهوری آمریکا در قرن نوزدهم باشد. یکی از مشهورترین پرتره‌های او درواقع ترکیبی از صورت او با بدن سیاستمداری به نام جان کالون است.
با پیشرفت عکاسی و همه‌گیر شدن آن در قرن بیستم، دستکاری و تغییر عکس هم افزایش یافت و تخصصی‌تر شد، گاه دستکاری و تحریف برخی تصاویر منتشرشده از برخی رسانه‌ها عاملی برای چسبیدن ابروانمان به پیشانی‌مان از شدت حیرت‌زدگی گشت و در پی آن متعاقباً بعد از آگاهی از علت این تحریفات چه‌بسا دهانمان نیز از تعجب واماند! یکی از این اَعمال متعلق به هفته‌نامه "صایتونگ" است.
در پی انتشار عکسی از باراک اوباما، هیلاری کلینتون و دیگر مقام‌های ارشد آمریکا هنگام دیدن فیلم عملیات حمله به محل زندگی اسامه بن‌لادن، هفته‌نامه‌ای در نیویورک این عکس را با حذف کامل تصویر هیلاری کلینتون و زن دیگری چاپ کرد.
چاپ تصویر دستکاری‌شده در این هفته‌نامه که متعلق به یهودیان بنیادگرای "حصیدی" مقیم نیویورک است، با توجه به اینکه کاخ سفید هرگونه تغییر و دستکاری در این عکس را ممنوع اعلام کرده بود، با واکنش‌هایی روبه‌رو شد که نهایتاً مسئولان این هفته‌نامه را مجبور به عذرخواهی کرد.
مسئولان این هفته‌نامه که به زبان یدیش (زبان یهودیان اروپایی) چاپ می‌شود، در اطلاعیه‌ای که روز دوشنبه، ۹ مه (۱۹ اردیبهشت) منتشر کرده‌اند، گفته‌اند نباید این عکس را کاملاً چاپ می‌کردند و مراتب "پشیمانی و عذرخواهی" خود را برای کاخ سفید و وزارت امور خارجه فرستادند.
در این اطلاعیه آمده است که ازآنجایی‌که هفته‌نامه "صایتونگ" عکس هیچ زنی را منتشر نمی‌کند، دبیر عکس این هفته‌نامه هنگام دیدن نسخه نهایی شماره روز جمعه متوجه ممنوعیت دست بردن در این عکس خاص نشده است. این هفته‌نامه توضیح داده است که چاپ نکردن عکس زنان خط مشی این هفته‌نامه است که از سوی شورای روحانیون یهودی تعیین‌شده است و خوانندگان این نشریه بر این عقیده‌اند که "زنان باید برای آنچه هستند ستایش شوند و نه برای شکل ظاهری‌شان".
ناظرین غربی مدت‌هاست که نسبت به عکسهای منتشره توسط آژانس خبری رسمی آن کشور، به دیده تردید می‌نگرند. آن‌ها بر این باور بودند که در صورت خوش‌بینی هم لااقل می‌توان گفت که عکسهای منتشره از کیم یونگ ایل دستکاری می‌شود. زمانی شایعه‌ای در مورد رهبر کره پخش‌شده بود که وی سکته کرده است و آن‌ها برای اثبات این ادعا نگاه موشکافانه‌ای پیداکرده بودند. برای رد آن، این عکس گرفته‌شده تا وی را به همراه هنگ نظامی نشان دهد.
این در حالی است که در این عکس سکویی که پشت کیم قرار دارد با سکویی که زیر پای سربازان قرار دارد متفاوت است و این امر را تداعی می‌کند که کیم بعد از تهیه این عکس به آن اضافه‌شده است.
روزنامه اسرائیلی "یاتد نیمان" عکسی را از کابینه نتانیاهو منتشر کرد. در این عکس نخست‌وزیر تازه انتخاب‌شده در سمت چپ عکس کنار شیمون پرز ایستاده است و در سمت راست اعضای دولت جدید نتانیاهو ایستاده‌اند. نسخه اصلی عکس که دستکاری نشده است نشان داد که این روزنامه دو تن از اعضای کابینه را که زن بودند حذف کرده و آریل آتیاس و موشه کاچلون را جایگزین آن‌ها کرده است. در اسرائیل بیشتر روزنامه‌هایی که مخاطبان آن‌ها ارتودکس‌های افراطی یهودی هستند، معتقد هستند که زن در کابینه جایی ندارد.
عکسی ازنخست وزیر وینستون چرچیل درحالی‌که سیگارِ برگی را به دهان دارد موجود است که برای نشان دادن سالم بودن وی، عکس بدون سیگار برگ او در همه‌جا منتشرشده است.
یک فیلم‌ساز نازی در برلین به دیدار هیتلر رهبر حزب نازی رفته بود. علاوه بر او، در گوشه سمت چپ تصویر ایستاده بود برادرش هاینز نیز در عکس حضور داشت و در گوشه سمت راست نیز همسرش الیزا ایستاده بود. در عکس واقعی شخصی که سانسور شده بود کاملاً مشخص است و آن‌کسی جز ژوزف گوبلز وزیر تبلیغات رایش سوم نیست. البته علت پاک کردن وی از این عکس مشخص نبود اما کمی پس‌ازآن مشخص شد هیتلر به دلیل رابطه وی با یک زن هنرپیشه او را از عکس محو کرده است.
در عکسی دیگر دختری 14 ساله بالای سر جسد جفری میلر دانشجویی که در اعتراضات علیه جنگ ویتنام توسط نیروهای گارد ملی آمریکا کشته‌شده، در حال شیون است. این عکس توسط جان فیلو که دانشجوی عکاسی بوده، گرفته‌شده است. این عکس تبدیل به نمادی در دوره ناآرامی‌های آمریکا شد.
با دیدن عکس اصلی، مشخص شد که دستکاری در این تصویر صورت گرفته است. در عکس اصلی تیری که فنس‌های اطراف پارک به آن متصل شده است، بالای سر آن دختر قرار دارد گویی یک میله بزرگ بر سر وی فرورفته است. هنگامی‌که این عکس در مجله لایف منتشر شد سردبیر تصمیم گرفت آن را از تصویر حذف کند.
ما در طول تاریخ بارها و بارها و بارها شاهد اِعمال چنین ویرایشات تحریفی‌ای بوده‌ایم و با توجه به کشمکش‌ها و معضلات و ناآرامی‌ها و جنگ و نزاعاتی که سراسر دنیا را در عرصه‌های مختلف فراگرفته‌اند گویا قرار است همچنان شاهد این اعمال باشیم اما نباید مَثَل معروف پنهان نماندن ماهِ پشت ابر را نادیده گرفت، به هر مقصود و با هر توجیهی هم که این اتفاق بیفتد اما بازهم تحریف یک واقعیت نمی‌تواند برای بشریت و نسل‌های پیشِ رو قابل‌قبول باشد.
بخش اول این مطب را، اینجا بخوانید.
جهت دانلود فایل مقاله "بازی با پیکسل‌ها (مشهورترین عکسهای دستکاری‌شده تاریخ و سیاست)" روی لینک زیر کلیک کنید: